INLEIDING
Later las ik van Felix Timmermans zijn schitterende roman Boerenpsalm. Ik heb hem onlangs nog helemaal aan mijn vrouw voorgelezen. Hoe begint het al weer?
"Ik ben maar een arme boer en al heb ik veel miserie gehad, toch is het boerenleven het schoonste leven dat er bestaat. Ik wil nog met geenen koning verwisselen.
God, ik dank U dat Gij van mij een boer hebt gemaakt!
Ginder in die hut ben ik geboren. Wij waren met vijftien open bekken, en al kregen we soms meer kletsen dan eten, 't was toch een jeugdige tijd en we wierden kerels lijk boomen.
Een groot huishouden is een lust.
Ik houd van een trossel kinderen. Een goede boom moet veel vruchten geven.
Aan mijn vrouw heb ik ook nooit een kindeken geweigerd. Kweeken is onze roep. Kinderen zoowel als savooien. Dan weet ge voor wat ge leeft en voor wie ge werkt. Onze Vader en ons Moeder zijn er ook niet van gestorven. Op haar tachtig jaar was ze nog recht lijk een panlat en droeg ze fluitend een zak patatten de schelf op.
Onze Vader was krom gewerkt als een vraagteeken. Toen ze hem kistten zat hij of wel recht in zijn kist of staken zijn beenen in de lucht. Ze hebben hem moeten kraken, ten minste ik heb hem gekraakt.
Wil je de hele roman lezen? Hier digitaal: Boerenpsalm door Felix Timmermans.
Ik weet niet of Sicco Mansholt Boerenpsalm ooit gelezen heeft? Zou me niet verbazen. Zijn leven was één bijdrage aan het gezond maken van het boerenbestaan. We kunnen ook vandaag nog veel van hem leren. Ook onze boeren, denk ik. Daarom aandacht voor een indrukwekkend interview van Dolf Lok.
Je kunt je afvragen wat er met die gereformeerde Gert Slings aan de hand is, dat hij een interview met de socialist Sicco Mansholt (1908-1995) een plek op zijn site waardig acht? Ja, dan moet je het maar eens beluisteren. Op Wikipedia is al een indrukwekkend overzicht van zijn leven verschenen. Zie Sicco Mansholt. Daarin wordt hij getypeerd als politicus, boer en verzetsstrijder. Het gaat mij vooral om dat laatste.
Sicco Mansholt is geboren in het Gronngse Ulrum op de boerderij van zijn ouders. Na zijn studie werkte hij een tijdje op Java, maar dat beviel hem niet. Het koloniale systeem stond hem meer en meer tegen. In Nederland teruggekeerd werd hij boer in de Wieringermeer. Dat was in 1937. Tijdens de oorlog zat Sicco in het verzet. Op zijn boerderij waren onderduikers welkom, vooral joodse.
Toen openbaarde zich ook zijn organisatietalent in het regelen van illegale voedselvoorziening voor de hongerende westelijke provincies. Mansholt werd in april 1945 waarnemend burgemeester van de Wieringermeer. Zijn activiteiten in het verzet en bij de voedselvoorziening waren niet onopgemerkt gebleven. Helaas werd de Wieringermeer op 17 april 1945 moedwillig onder water gezet door de Duitsers. Die functie van burgemeester van de Wieringermeer was voorbestemd voor wethouder en verzetsstrijder Adrie de Graaf, maar die werd net voor de bevrijding gedood. Het burgemeesterschap van Mansholt duurde nog geen maand.
Mansholt vertelt er over in het historische interview door Dolf Lok uit 04-07-1992. Het heeft me getroffen en geregeld ontroerd. Mansholt is ternauwernood aan de dood ontsnapt. Op z'n buik is hij de polder uitgekropen om aan de SS te ontkomen. Zijn vriend en medestrijder Adrie de Graaf is gepakt en langs de weg gefusilleerd. Als hij erover vertelt, moet hij geregeld even stoppen, omdat hij niet verder kan.
Juist om zijn verzetsverleden geef ik het graag een plek op mijn site. Er is veel om van te leren, ook voor vandaag. Zijn visie op klimaat, energie, tegenstelling rijk-arm - hij is uitermate somber over de toekomst van Europa en van de wereld.
Soms is het bijna Oudtestamentisch, wanneer hij vertelt over de boeren in het zuiden aan wie bijna alles ontnomen is. Hij roept dan de boeren uit het Noorden op vee, paarden en goederen te schenken aan hun berooide collega's. En bij het vee, voegt hij eraan toe, geef het beste van wat je hebt. Dat klinkt bijbels. En dat is het ook.
Je kunt het interview hier beluisteren: Dolf Lok interviewt Sicco Mansholt in EO-Tijdsein Thema 4 april 1992.